Li La Liuwaaaa

Lieve moederlanders,

Hier een (hopelijk) niet al te lange update van Santje in Kafue-bush-land. Ik ben hier inmiddels al ruim 6 weken en dus wordt het de hoogste tijd. Er valt ook aardig wat te vertellen.

Laat ik beginnen met het leven van alledag. Dat is misschien wel het beste te vergelijken met een kantoorbaan in een National Park, want dat is het ook. Elke dag van maandag tot en met zaterdag sta ik op om 6.00 uur, drink koffie (sinds 2 weken is dit échte heerlijke koffie, dankzij Daan) en vertrek ik om 6.45 uur richting kantoor met mijn collega’s. Ons kamp, ligt aan de Kafue river, net buiten Kafue NP (het national park begint aan de overkant van die rivier) en ons kantoor (wat bestaat uit grote tenten) ligt 12 km verderop net in het park. Eenmaal op kantoor aangekomen besteed ik 5 uur lang aan het schrijven van Standard Operating Procedures voor het Kafue Conservation Project en daarnaast doe ik wat dingen met GIS. Dan om 12.00 uur gaan we terug naar kamp voor de lunchbreak wat me meestal wat tijd geeft om in mijn hangmat te lezen of voor praktische zaken zoals de was. Dan om 13.45 uur gaan we weer terug richting kantoor waar ik wederom 3 uur besteed aan mijn stage-opdrachten van SOPs en GIS. Om 17.00 uur gaan we wederom terug naar kamp. Heel vaak ga ik dan samen met wat vrienden van de lodge en collega’s touch rugby spelen, wat ontzettend leuk is om te doen en ons allemaal de mogelijkheid geeft even flink te rennen. Als er geen touch rugby gespeeld wordt probeer ik zelf wat te sporten of ik ga naar de lodge om een biertje te drinken. Veel van mijn sociale leven speelt zich eigenlijk bij de lodge af. Na het biertje bij de lodge gaan we terug naar kamp voor het avondeten. Daarna douchen, nog wat rommelen of mensen bellen en dan naar bed.

Je merkt het al… De routine is behoorlijk vast. En dan hoor ik iedereen al vragen: Maar kind, wanneer doe je al die toffe dingen van de foto’s op Facebook dan? Wanneer zie je dieren? Wanneer ga je naar buiten en op avontuur? De avonturen zijn over het algemeen vrij beperkt tot de vrije zondagen, de keren dat er een bijzonder dier kamp of kantoorgebied binnen komt lopen of tijdens mijn vrije dagen. Ik ben al meerdere keren met vrienden en/of collega’s een stuk gaan rijden door het park om coole dieren te vinden. Op die drives heb ik onder andere baviaan-baby’s, een civet, bushbabies (Google maar even, te schattig), roan antelope, sable antelope, kudu, waterbuck en hartebeesten gezien.
Verder zijn we een keer met een aantal vrienden met een boot over de rivier gaan varen tijdens de verjaardag van Chloe, een van mijn beste (en enige) vriendinnen hier. De zonsondergangen hier over de rivier zijn ontzettend mooi en worden alleen maar mooier naarmate het regenseizoen er aan komt en er dus een aantal wolken in de lucht hangen.

Dat brengt mij op het volgende punt: Het begint langzaam maar zeker te regenen!!! Als Hollander is het wat gek om daar zo naar uit te kijken, maar het is echt zo. Het is verschrikkelijk warm momenteel, temperaturen tot 40 graden zijn geen uitzondering, zeker op het moment dat er geen wind staat. Werken in een tent wordt dan nog uitdagender. Een paar dagen geleden hebben we de eerste echte regen gehad! Wat een heerlijke verkoeling, het stof blijft aan de grond en de lucht wordt er een stuk helderder van. De regen duurde maar een half uurtje maar kwam zo hevig naar beneden dat we de kantoortenten moesten sluiten om onze laptops en andere apparaten en documenten te beschermen. Ik ben buiten gaan staan in die heerlijk verkoelende regen en daarna zeiknat weer achter de computer gaan zitten. Iedereen hier hoopt dat de regen vanaf nu aan zal houden. Nogmaals, het is gek om dit als Nederlandse te hopen, maar na een droogseizoen van ruim 5 maanden (waarin dus geen spatje water naar beneden komt vallen) en 2 jaren van slechte regenseizoenen is de vroege regen ontzettend welkom. Wat het nog meer in perspectief plaatst is als je er over praat met de Zambianen. Zij zeggen allemaal hetzelfde: wij hebben de regen nodig om voedsel te verbouwen, een goed regenseizoen betekent een goede oogst en genoeg voedsel. En dan word je weer eens met je neus op de feiten geduwd. Wij Nederlanders hebben het zo goed. Wij hebben altijd water en verbouwen genoeg voedsel. Kunnen we het een keer niet verbouwen? Dan hebben wij allemaal slimme en dure oplossingen, of we importeren het gewoon. En alsnog klagen we… Elke dag… Over regen, over zon, over wolken, over mist, over sneeuw, enzovoort. Ik weet dat de regen in Nederland een stuk kouder is en wekenlang aanhoudt, year-round enzo… Maar toch. Stop er eens mee. Het leven is te kort om altijd te klagen. En dan heb ik het niet alleen over het weer. Als het weer eens allemaal tegen zit en je hebt er de pest in en het werkt allemaal niet mee… Kijk eens om je heen, kijk wat je hebt, hoe gezegend je bent. Zambianen doen dat ook, net zo goed en ook zij komen dan tot de conclusie: ik ben een gelukkig mens en ik ben gezegend met een heleboel. Zij hebben heel wat minder bezittingen dan wij hebben, dat is een ding wat zeker is.

Ik dwaal af, sorry. Er zijn nog meer leuke dingen gebeurd! Er kwam een wetenschapper naar Kafue om een survey te doen waarbij ze gieren ging tellen in het park, en ik mocht helpen! Ik vond het ongelofelijk fijn om met haar op pad te zijn, niet op kantoor te hoeven zitten en veel te leren over gieren, wat ik erg coole dieren vind. Nu kan ik de soorten die hier in Kafue zijn vanuit de lucht herkennen! Door de survey heb ik veel van het park kunnen zien, zeker aangezien we voor 2 nachten naar Busanga Plains (in het noorden van het park) zijn gegaan en daar hebben gekampeerd. De plains zijn fantastisch en bijna surrealistisch om te zien. Nu in het droogseizoen zijn ze ook echt kurkdroog en stoffig. Je kunt mijlenver kijken en ik heb dieren gezien zoals olifanten, wildebeesten en zebra’s en dat allemaal terwijl ik aan het werk was. Want met de gierensurvey reden we over de plains. Ik heb bovenop de auto gezeten en achterin de bak van een pick-up gestaan, heerlijk vind ik dat. Dat was bij mijn vorige stage ook al een van mijn beste herinneringen: over de plains rijden in de bak van een pick-up.

4 dagen duurde de gierensurvey en moe, stoffig, duizenden Tsetse beten rijker, licht verbrand van al het buiten zijn maar oh zo blij en enthousiast kwam ik terug bij Mukambi camp.

Een paar dagen later was het alweer tijd voor mijn volgende uitstapje, eentje waar ik nog veel meer naar uitgekeken had. De tijd voor mijn vrije dagen was aangebroken en dat betekende dat ik een hele week weg mocht. In die week ben ik Daan gaan opzoeken in Liuwa Plains National Park, een bezoek wat al zo’n 2 jaar op de planning stond. Daan werkt in Liuwa voor the Zambian Carnivore Programme (ZCP) en doet onderzoek naar de hyena’s, cheetahs, leeuwen en wildebeesten die in het park rond lopen. Liuwa is vrij moeilijk te bereiken en in de uiterste westhoek van Zambia, je komt er dus niet zomaar. En hoewel Kafue ook in het Westen ligt, is het van Mukambi camp (mijn kamp) naar Matiamenene kamp (Daan’s kamp) nog zo’n 7 uur reizen. Ik had echter ontzettend mazzel. Ik zou eigenlijk met de bus naar Mongu gaan, vanaf waar Daan me zou ophalen en we verder zouden gaan naar Liuwa. Om 12.00 uur zou ik aan de weg gaan staan en hopen dat die bus die ik elke dag rond 12.15 uur naar het westen zag rijden ook die dag zou langskomen. Iemand anders was me echter voor. Iemand die ik nog ken van vorig jaar en die in Kalabo woont en werkt (om daar te komen passeer je Mongu), kwam onverwacht kantoor binnen gelopen bij wijze van pauze tijdens zijn lange tocht. Hij kwam namelijk vanuit Lusaka en was onderweg naar huis. En Santje mocht mee rijden! :D En zo had ik ineens een erg comfortabel en snel ritje naar Mongu terwijl ik lekker kon kletsen.

Eenmaal in Mongu aangekomen werd ik gedropt bij Shoprite (de supermarkt) waar ik Daan zag en waar ik mijn hart op kon halen aan de verse groenten, kaas, yoghurt, koffie en ander heerlijks wat ik in de bush niet zo makkelijk krijg. Na het inslaan van overige benodigdheden (zoals… bier) kon het avontuur dan echt beginnen. We vertrekken naar Kalabo, waar we met een pontoon naar de overkant moesten. Dit betekende even de handen uit de mouwen en een zware boot met daarbovenop een volgepakte auto aan een touw naar de overkant trekken. Daarna volgde een 2 uur durend ritje over de plains en door los en mul zand naar Matiamenene. Met ondertussen wat stops, onder andere bij een hyena den waar 2 jonge hyena’s aan het wachten waren op de terugkeer van hun moeder. Verder stopten we om de regen te ruiken (die nooit naar beneden viel) en om de maan te zien opkomen boven de plains.
Uiteindelijk kwamen we ruim na zonsondergang aan bij Matiamenene en was ik behoorlijk moe van de lange reis. Mijn eerste dag in Liuwa begon goed met heerlijke koffie. Want Daan is niet zo’n persoon die genoegen neemt met Zambiaanse oploskoffie. Ik vond bomen om in te klimmen, ging het kamp verkennen en mijn boek lezen. ’S Middags gingen we op pad naar een poel om in te zwemmen (want in Liuwa zijn geen nijlpaarden en krokodillen, dus zwemmen kan gewoon). Het zwemmen lukte niet helemaal vanwege de vissers die de poel bezet hielden met hun netten, wel heb ik even tot mijn knieën in het drab-water gestaan. Omdat het zwemmen dus niet echt geweldig ging, gingen we maar de kleine poeltjes af die in het droogseizoen vijver-formaat zijn in de hoop wat leuke dieren te zien die het water gebruiken om af te koelen. En dat lukte! Eerst zagen we een wildcat haastig het hoge gras in springen. Ik zag zijn rug en staart, maar een wildcat nevertheless! Super cool om te zien! Daarna reden we verder en zat ik op het dak, te proberen er niet af te vallen met alle hobbels. Bij een kleine poel zagen we zomaar wat we aan het zoeken waren: 3 hyena’s die in en om het ondiepe water lagen om af te koelen. Ze waren heel erg relaxed maar gingen er na een tijdje toch maar vandoor. Waarschijnlijk om eens te kijken hoe het met hun kinderen bij de den ging.
Wij reden terug naar kamp, pakten wat biertjes en chips, verruilden de auto voor de benenwagen en liepen het kamp weer uit, op zoek naar een geschikt plekje om de zon achter de plains te zien zakken. Ook dit met succes en er waren niet alleen sundowners maar ook goede gesprekken.
De dag erna vertrokken we op een kampeertripje naar het noorden. Meteen viel ik met mijn neus in de boter, we gingen op zoek naar cheetahs en omdat die uitgerust zijn met een radio collar zijn ze door middel van een radiotracker te vinden, mits ze dichtbij genoeg zijn. Omdat de onderzoekers van ZCP ongeveer wisten waar de dieren zich bevonden, was de exacte locatie bepalen niet al te moeilijk meer. We zagen eerst cheetah 177 met haar 5 maanden oude jong die lekker samen onder een boom lagen te slapen en hijgen van de warmte. Daarna gingen we op zoek naar cheetah 180 die 2 jongen heeft van 7 maanden oud. Zij hadden meer te doen dan alleen de hitte weghijgen. Mama had een oribi gevangen die ochtend dus ze waren druk aan het eten. De jongen vochten om het hardst om de foetus die ze uit de oribi-moeder haar buik hadden getrokken. Het was ontzettend bijzonder om die dieren van zo dichtbij te zien terwijl ze bezig waren hun dagelijks leven te leiden en vrijwel niet door leken te hebben dat wij ook aanwezig waren om het hele schouwspel te bekijken.

Helaas konden we niet de hele dag bij deze prachtige dieren blijven hangen. We hadden ook nog een taakje: We moesten Lady vinden. De legendarische Lady Liuwa. De inmiddels 17 jaar oude leeuwin die jaren de enige leeuw in Liuwa was en dus alleen wist te jagen en overleven totdat 4 nieuwe leeuwen werden geherintroduceerd in Liuwa. Nu is ze dus oud en bejaard en heeft ze aansluiting gevonden bij de andere 4, die voor haar zorgen en haar voedsel brengen. Lady zelf is niet meer in staat om te jagen en is dus afhankelijk van haar adoptie-familie. Nu was ze echter al een tijdje alleen geweest omdat haar soortgenoten terug naar het zuiden waren gegaan. Wij moesten haar dus vinden om te kijken hoe ze er aan toe was. We pikten het signaal van haar zender op maar konden haar niet zien vanwege het hoge gras waar ze in lag. Aan de piepjes hoorden we echter dat ze bewoog en dus mobiel was. Omdat dat voorlopig even het belangrijkste was om te weten en de zon met een rap tempo zakte, konden we met een gerust hart een kampeerplekje zoeken. Dat plekje vonden we aan de rand van een bosje met uitzicht over de plains. Ik (Santje de bushprinses) stookte een kampvuurtje, we zetten de tent op, maakten een goede gin-tonic en kletsten de nacht in onder het genot van crackers met kaas als bushdiner.

De volgende ochtend begon weer goed met echte koffie, rusks en yoghurt als ontbijt voordat we op pad gingen om te ‘werken’. De dag draaide om het vinden van zo veel mogelijk gezenderde wildebeesten en zodra we die vonden schreven we een aantal gegevens op en deden we een herd-count om de samenstelling van de kudde te bepalen. Tussendoor klommen we af en toe bomen in. Deels omdat het bereik van de radiotracker groter wordt met elke meter die hij hoger is, deels omdat we nu eenmaal een stel apen bij elkaar zijn en bomen klimmen nooit gaat vervelen. En ik heb een wildebeest kalfje geboren zien worden! Echt te gek! We zagen de mama in kwestie rondlopen met al een extra stel poten uit haar lijf bungelen. We volgden haar totdat ze op een gegeven moment ging liggen en binnen 5 minuten een piepklein wildebeestje eruit perste. Het dier probeerde al gelijk op te staan en hoewel dit niet meteen lukte, kon het uiteindelijk met moeite en steunend tegen de poot van zijn moeder op 4 pootjes gaan staan. Binnen 10 minuten na zijn geboorte liep hij (of zij) aan zijn moeders zijde de horizon tegemoet. Prachtig om te zien.

’S Avonds streken we neer op een andere kampeerplek, wederom aan de rand van een woodland met uitzicht op de plains en werd er weer een vuurtje gestookt door de bushprinses en genoten we van een sundownertje met crackers.

De derde en tevens laatste volle dag van ons kampeertripje draaide wederom om het vinden van zo veel mogelijk gezenderde wildebeesten en hun movements volgen. Daarnaast vonden we de 4 leeuwinnen van Liuwa bij elkaar in een klein stukje bos, nadat Daan zo’n 30 meter hoog in een radiotoren was geklommen om te scannen voor dieren. Prachtig om die dieren bij elkaar te zien, slapend en hijgend in de middagzon. Omdat hun gedrag en buik eruit zagen alsof ze honger hadden, besloten we kamp op te zetten en ze later die avond terug te vinden om ze te volgen (hopelijk) tijdens het jagen. En zo geschiedde. Na zonsondergang vonden we de leeuwen terug, die zich inmiddels verspreid hadden, wat wees op een beginnende jachttechniek. We konden ze volgen met een nachtkijker. Sepo, het volwassen vrouwtje, ging na een tijdje aan de wandel en hoopvol gingen we achter haar aan. Ik zat bovenop de auto, gewapend met een nachtkijker en de radiotracker waardoor ik Daan precies kon vertellen waar Sepo zich bevond en we haar konden volgen. Helaas was Sepo’s wandeltochtje niet meer dan dat… We volgden haar zo’n 3-4 km dwars door woodlands en over de plains. Helaas was haar honger niet erg genoeg om daadwerkelijk te jagen. Wij keerden dus terug naar ons kampeerplekje om onze routine van gin-tonic en crackers bij het kampvuur te hervatten.

Op de laatste dag van de kampeertrip was het tijd om terug richting het zuiden te gaan, terug naar Matiamenene. Het was nog een stukje rijden en het grootste deel van de rit zat ik luid zingend op het dak van de auto. Onderweg maakten we verschillende stops. Een aantal om in bomen te klimmen, met als resultaat dat we cheetah 180 weer terug vonden en nog een uur bij haar konden doorbrengen alvorens echt terug te keren naar kamp. Toen we dat dan uiteindelijk deden, laadden we snel de auto uit en gingen gelijk daarna weer op pad om voor de laatste keer de zon te zien zakken over de plains. Deze keer bij een hyena den, waar 2 piepjonge hyena cubs hun moeder, die net terug keerde, met luid gepiep begroetten. Prachtig om te zien van zo dichtbij!

Omdat ik vanwege mijn vrije dagen en regelingen met travel days strikt genomen om 14.00 uur terug bij Hook Bridge moet zijn om mijn werk bij GRI te hervatten, is het vrijwel onmogelijk om in 1 dag van Matiamenene terug naar Kafue te reizen. Daarom vertrokken we op maandag rond de middag naar Mongu (met onderweg nog een tussenstop om een laatste boom te beklimmen). Maar eerst stonden we voor dag en dauw (4.30) op om de cheetah met haar cubs te zoeken en te hopen dat ze ging jagen zodat we haar konden volgen. Mama was echter lui en er werd niet gejaagd. Daarom zochten we de andere cheetah nog een laatste keer en volgden we haar met haar cub een tijdje terwijl deze rustig over de plains liepen. Daarna was het toch echt tijd om terug naar kamp te gaan, om in te pakken en aan de reis terug naar het oosten, terug naar Kafue te beginnen.

Wederom zat ik luid zingend op de auto. En omdat Daan niet geloofde dat mijn moeder mij wel eens ‘jukebox’ noemt en vooral de reden daar achter onvoorstelbaar vond, deden we een spelletje. Daan noemde een random woord en ik moest binnen 5 seconden een liedje bedenken en zingen waarin dat woord voorkwam. Het resultaat: 35 woorden, maar 2 ‘fouten’! Heerlijk vond ik het om zo boven op de auto lekker een eind weg te zingen, niemand die het hoort en mijn zangkunsten veroordeelt 

Eenmaal in Mongu aangekomen kon ik opnieuw wat voedsel inslaan om mee te nemen naar Kafue en verbleef ik een nachtje in een soort B&B in Mongu waar ik ook eindelijk al het Liuwa zand van me af kon wassen. Mijn voeten waren namelijk zwart en het schuim wat uit mijn haar kwam bij het wassen was ook meer bruin dan het meer gebruikelijke wit. Heerlijk is dat, het teken van een goede week van lekker buiten zijn. De volgende ochtend zou ik eigenlijk de bus nemen. Ik had echter alweer mazzel! Wederom ging iemand van African Parks op pad met een auto, deze keer richting Lusaka, en wederom mocht ik mee! Ik kwam dan ook mooi op tijd en comfortabel weer terug op mijn plekje in Kafue, waar ik die middag gelijk weer aan het werk moest.

Ik had echter genoeg leuke ervaringen en herinneringen opgedaan om me weer vol op het kantoorleven te kunnen storten en met motivatie aan mijn opdrachten te werken. Want wat was het leuk in Liuwa. Cheetahs, leeuwen (volgen), hyena’s, wild cat, wildebeesten zoeken, palm nut vulture, blote voeten, buiten zijn, vies worden, banden vervangen, kampvuurtjes, op de auto zitten, zingen, sterren kijken, lachen, goede gesprekken, radiotracken, cracker, bier, gin-tonic, koffie, rusks, torens beklimmen en blijdschap.

Goed, dat is het voor nu even. Ik loop een beetje achter met schrijven, er is namelijk al weer een heleboel nieuws gebeurd sinds ik terug ben uit Liuwa. Zo regent het nu bijvoorbeeld ontzettend hard maar kijk ik door het gordijn van regen naar een blauwe lucht. Heel erg gek. De regenbui die nu dus overtrekt begon al bij de rand van de wolk. Het regenseizoen is nu officieel begonnen en Kafue wordt in een rap tempo groen. Prachtig om te zien en de dieren zijn er ook erg blij mee, ze doen nog net geen koprollen en flikflaks van blijdschap .

Veel verhalen volgen nog, ik probeer ze wat consequenter op te schrijven vanaf nu.

Bedankt voor het lezen en tot snel weer moederlanders!

Kusjes vanuit Zambia en veel liefs,

Sandra